Khi đêm buông xuống, dòng Nagara yên ả, đoàn thuyền săn cá lướt nhẹ trên mặt nước, cùng với những ngư dân thiện nghệ.
Bên dòng Nagara thuộc tỉnh Gifu, Nhật Bản, những ngọn đuốc rực lửa bùng lên giữa màn đêm thâm u huyền ảo, soi tỏ cả một đoạn sông.
Nơi đây, các nghệ nhân Usho còn lữu giữ ngệ thuật bắt cá cổ xưa Ukai bằng cách điều khiển các chú chim cốc bắt cá một cách tài tình.
Mùa đánh bắt cá đặc sản Ayu thường diễn ra từ 11/5 đến 15/10 hàng năm bên dòng Nagara xinh đẹp.
Trong khung cảnh nhá nhem, du khách như lạc về thuở ngàn năm trước kỳ ảo; nơi mà các ngư dân trong trang phục truyền thống, đầu cột khăn, mặc chiếc váy rơm lòa xòa; tay thoăn thoắt điều khiển xâu chim cốc như những chú lính thuỷ thiện chiến, ngụp lặn săn cá rộn ràng cả khúc sông.
Theo các thư tịch cổ, nghệ thuật săn cá Ukai đã được người Nhật lưu truyền từ nghìn xưa. Nghề này đã có khoảng 1300 năm trước. Đây là loại hình đánh bắt nghệ thuật nhất, từng phổ biến khắp các làng chài ven sông Nagara, Hozu và Uji của đất nước Mặt trời mọc.
Tương truyền thuở đó, tướng quân Oda Nobunaga thời Chiến Quốc từng bảo trợ các ngư dân, phong cho họ chức vụ chính thức và danh hiệu Usho, tức chuyên gia săn bắt cá bằng chim cốc.
Đêm muộn, những ngọn đuốc rực lửa nơi mũi thuyền bập bùng soi tỏ cảnh quan, trông như vừa lạc vào một thế giới thần bí – nơi mọi ý thức về thời gian đều biến mất đưa ta trở về với thế giới cổ đại xa xưa.
Xa xa trên mỗi thuyền gồm một tay chèo và một ngư phủ gọi là Usho cùng biệt đội săn cá thiện chiến, lao xao chờ xung trận.
Săn cá bằng chim cốc trên sông Nagara ngày nay trở thành điểm tham quan hấp dẫn du khách gần xa.
Các Usho với trang phục truyền thống nổi bật trong chiếc váy rơm, điều khiển các chú chim cốc săn cá như một nghệ sĩ xiếc điêu luyện.
Cho đến cách đây vài trăm năm, nghề Ukai vẫn còn xôm tụ, nhộn nhịp lắm. Katashi – ngư phủ trẻ sống tại ngôi làng nhỏ gần chân núi Kinka – chia sẻ.
Kể từ khi Hoàng gia cấp giấy phép hành nghề vào năm 1890, nghề này dần mai một do Usho chỉ được cấp phép khi phải có quan hệ thân thích với một bậc thầy đời trước, thường là người con cả. Nên tới nay, còn rất ít các Usho trên khắp tỉnh Gifu cũng như Nhật Bản. Đếm kỹ, con số vẫn chưa tròn số ngón trên hai bàn tay cộng lại, anh Katashi tiếp lời.
Trong cảnh tranh tối tranh sáng mập mờ, bóng dáng các Usho điều khiển bầy chim cốc săn cá phối hợp nhịp nhàng, ăn ý.
“Mùa đánh bắt trên sông diễn ra trong suốt mùa Hè đến gần cuối Thu; và khi Thu sang, từng đàn chim cốc chao lượn ghé qua, chúng tôi sẽ bắt về để huấn luyện chúng. Việc huấn luyện các chiến binh này mất khoảng hai đến ba năm, sau đó được ghép dần vào đàn cùng với các con già hơn để chúng bắt chước, học cách phối hợp nhau bắt cá”, Katashi nói.
Ánh sáng từ những ngọn lửa rực rỡ, soi rọi mặt nước lấp loáng như dát lên một lớp vàng óng ả.
Gần cuối cuộc săn bắt cá là nghi thức So-garami, các Usho sẽ quây thuyền lại, đồng thời la hét, gõ mái chèo vào mạn thuyền để dồn đàn cá Ayu đến vùng nước cạn cho các chú lính của mình tha hồ ngụp lặn săn bắt. .
Cơn gió mát lạnh từ ngọn núi Kinka thổi bùng những bó đuốc rừng rực cháy, soi tỏ cả một quãng sông cùng đàn chịm cốc huyên náo, lạp cạp lặn ngụp rồi mất hút vào vũng xoáy nước đen ngòm, thi thoảng trồi lên ở đoạn lờ mờ, gợn sóng lô xô, ngậm chặt chú cá vẫn mãi lúc lắc quẫy mình.
Trên nền ngọn núi Kinka, tòa thành Gifu vẫn sáng đèn trắng toát trên nền trời đêm sừng sững.
Ngày nay, nghi thức săn cá Ukai được tái hiện hàng đêm từ ngày 11/5 đến 15/10, trừ những ngày nước lên và vào đêm Trung Thu.
Sau chuyến săn cá thành công mỹ mãn, hàng trăm du khách vỗ tay nồng nhiệt cùng loạt pháo hoa rực rỡ trên bầu trời đêm Gifu kỳ ảo, chiếu sáng dãy núi Kinka và dòng Nagara thơ mộng. Nơi đây đã nuôi sống bao thế hệ ngư dân bản xứ; và ngày nay đã mang đến cuộc vui khiến bao du khách phải trầm trồ, thích thú.